NU.nl artikel waar ribkwallen incorrect "kwallen" worden genoemd. Bron: NU.nl

Waarom haalt het artikel de ribkwallen (ctenophora) en de kwallen (cnidarian) door elkaar, terwijl ze behoren tot verschillende diergroepen? Op het eerste gezicht lijken beide dieren behoorlijk op elkaar, omdat ze allebei gelatineus zijn. Maar als je wat verder kijkt, heeft deze verwarring misschien meer te maken met onwetendheid en verkeerde informatie dan je in eerste instantie zou denken.

Een onderzoek suggereert dat een van de oorzaken van misinformatie de manier is waarop mensen nieuws binnen krijgen via internet en sociale media. Journalisten gebruiken flitsende koppen om clicks te krijgen² en meer inkomsten te genereren. Het werd echt duidelijk tijdens de COVID-pandemie dat er een forse toename van verkeerde informatie was, wat resulteerde in ernstige gevolgen, zoals mensen die geen maskers droegen of weigerden zich te laten vaccineren³. Misinformatie over onderzoek is echter niet nieuw.

Dit onderzoek wordt vaak door ouders aangehaald om het niet vaccineren van hun kinderen te verdedigen. Het onderzoek in kwestie is echter al tientallen jaren achterhaald⁴.

Een ander onderzoek dat al lang is weerlegd is een studie over wolvengedrag en het concept van het "alfa-mannetje"⁵. Een bepaalde groep content creators (meestal mannen) roept zichzelf nog steeds uit tot alfamannetje. Ze zeggen dat dit is zoals de natuur het brengt, en het staat allemaal in het weerlegde onderzoek. Volgens "alfa-mannen" is dit de reden waarom ze beter zijn dan vrouwen en waarom ze vrouwen zouden moeten overheersen. Dit soort misinformatie blijft in de media bestaan. Apps zoals TikTok en Youtube hebben de situatie niet beter gemaakt. Influencers delen gevaarlijke gezondheidstips of lichten mensen op om viraal te gaan, ook al zijn de influencers vaak zelf misleid. Zo kan misinformatie zich als een lopend vuurtje verspreiden. Het is dus belangrijk om kritisch na te denken over alles wat je hoort en leest - zelfs dit artikel! Niemand van ons is immuun voor misinformatie.

Hoe kunnen we misinformatie voorkomen, met name rondom wetenschappelijke onderwerpen? Zoals eerder gezegd, wees kritisch; doe je eigen onderzoek naar wat je leest of hoort en controleer de bronnen. Ik begrijp dat niet iedereen hier tijd voor heeft, dus goede communicatie vanuit de wetenschappelijke gemeenschap is ook nodig. Gelukkig zijn er online een paar content creators die erg gepassioneerd zijn over het goed communiceren van wetenschap. Bijvoorbeeld de broers Hank en John Green, Neil deGrasse Tyson en Bill Nye the Science Guy. Toch hebben we nog steeds meer journalisten nodig die nauwkeurig verslag doen van wetenschappelijk onderzoek. Investeren in wetenschapscommunicatie en redacteuren die gekwalificeerd zijn in de relevante vakgebieden kan helpen om mensen op een waarheidsgetrouwe manier bewust te maken van de wetenschap.

Wetenschap moet toegankelijk zijn voor het grote publiek. Nee, niet iedereen hoeft de fijne kneepjes van het celmetabolisme of de kleinere details over hoe sterren werken te kennen; vereenvoudiging is goed, maar de inhoud moet nog steeds nauwkeurig en waarheidsgetrouw zijn. Als Leiden Science Magazine is het onze plicht om artikelen te publiceren, niet alleen om misinformatie te bestrijden, maar ook om onze liefde voor wetenschap te delen. En vergeet niet: ribkwallen zijn geen kwallen!

Bronnen

1. Kei Jokura and others, ‘Rapid Physiological Integration of Fused Ctenophores’, Current Biology, 34.19 (2024), pp. R889–90, doi:10.1016/j.cub.2024.07.084.
2. Jevin D. West and Carl T. Bergstrom, ‘Misinformation in and about Science’, Proceedings of the National Academy of Sciences, 118.15 (2021), p. e1912444117, doi:10.1073/pnas.1912444117.
3. Maria Mercedes Ferreira Caceres and others, ‘The Impact of Misinformation on the COVID-19 Pandemic’, AIMS Public Health, 9.2 (2022), p. 262, doi:10.3934/publichealth.2022018.
4. T. S. Sathyanarayana Rao and Chittaranjan Andrade, ‘The MMR Vaccine and Autism: Sensation, Refutation, Retraction, and Fraud’, Indian Journal of Psychiatry, 53.2 (2011), p. 95, doi:10.4103/0019-5545.82529.
5. Stephanie Pappas, ‘Is the Alpha Wolf Idea a Myth?’, Scientific American <https://www.scientificamerican...; [accessed 3 November 2024].