Het symposium begon met een introductie over Rino’s visies, doelen en leden. De stichting geeft natuurkundige shows op middelbare scholen om leerlingen te enthousiasmeren en heeft dus de nodige ervaring in wetenschapscommunicatie. Het lustrum werd dan ook gevierd in stijl: grote namen in de wetenschapscommunicatie deelden hun ervaringen en adviezen.

De spits werd afgebeten door spreker Sus Dams. Met een karakter zo zacht als zijn Vlaamse accent, nam Dams ons mee in de oprichting van de vereniging Natuur en Wetenschap. Origineel bedoeld als extra uitdaging voor middelbare scholieren, maar inmiddels richt de vereniging zich op het populariseren van wetenschap voor basisschoolleerlingen. De reden voor deze overstap is duidelijk: “Bij middelbare scholieren zijn vooroordelen al ontwikkeld, dan ben je te laat.” En zijn grootste advies? “Goed communiceren is je publiek observeren.”

Misinformatie

Vervolgens was het de beurt aan Maarten Keulemans, wetenschapsjournalist bij de Volkskrant en Journalist van het Jaar 2021. Met komische voorbeelden liet hij zien hoe degelijke wetenschap kan veranderen in misinformatie. Zo zouden volgens de media wereldwijd Nederlandse baby’s het langst huilen. Jammer alleen dat dit gebaseerd was op slechts één onderzoek en dat dit eigenlijk een onderzoek was naar zieke Nederlandse baby’s. Niet verrassend dat die meer huilen. Maar wat gaat hier dan mis? Volgens Keulemans is het proces te lang: van onderzoek naar vakblad, naar persbureau naar de media. Bij iedere stap raken nuances verloren, totdat het uiteindelijke artikel neerkomt op pure sensatie. Keulemans’ advies voor journalisten — maar eigenlijk voor ons allemaal — is om kritisch te blijven denken.

Woke

Hierop volgde een perspectief van de andere kant: hoogleraar sterrenkunde Vincent Icke deelde met persoonlijke anekdotes zijn tips voor wetenschapscommunicatie. Hoe navigeer je het medialandschap, inclusief woke cultuur, live TV-opnames en sociale media. Of in zijn woorden: “Social media is een riool waar ik weiger in te zwemmen.”

Ook besprak Icke een veelgestelde vraag: wat is de toegevoegde waarde van wetenschap? Met een grappig voorbeeld viel daar wel een ‘echte’ waarde aan te hangen. Neem bijvoorbeeld GPS, wat werkt dankzij Einsteins speciale relativiteitstheorie. Stel dat vijf procent van GPS-gebaseerde omzet is toe te schrijven aan de speciale relativiteitstheorie en dat tien procent daarvan winst is, dan zou ons fictieve Einstein Inc. een beurswaarde hebben van twaalfhonderd miljard euro.

Ten slotte presenteerde Icke aan ons zijn eigen theorema. Een goede presentatie is x procent inhoud en y procent theater. Volgens Icke geldt dan 0 < x/y < ∞, want: x en y kunnen beide nooit nul zijn

DIY

De laatste spreker was Rolf Hut, natuurkundige aan de TU Delft. Natuurlijk wakkerde deze achtergrond de Leiden-Delft vete aan, maar afgezien van hier en daar een zijdelingse sneer is het netjes gebleven. Huts verschijning was als een wervelwind terwijl hij enthousiast vertelde over alle manieren waarop je techniek in huis kunt brengen. Zelf een sta-bureau maken uit strijkplanken bijvoorbeeld, of een parkeermeter gebruiken om de Wii automatisch uit te schakelen na een halfuur (heel nuttig voor kleine kinderen die niet luisteren). “Je kunt het product niet verkopen, maar het is wel heel leuk om zelf te maken en gebruiken.”

Naast zijn passie voor DIY, bracht Hut ook een serieuzere boodschap: onderwijs is altijd nuttig, zelfs al zie je de toepassing niet direct. “Sporten doen we toch ook niet als training om dumbbells op te pakken in het wild, we doen het om algemeen sterker te worden. Onderwijs net zo: het is algemeen sporten voor je hersenen.” En die hersengymnastiek kan niet vroeg genoeg beginnen: Hut moedigt aan om kinderen al vroeg te laten klussen.